Wakker in een woke wereld

De politieke correctheid begint radicale vormen aan te nemen, nu discussies uitsluitend nog worden gevoerd op basis van iemands gekwetste gevoelens. Rijst de vraag: waar houdt woke op? Of zijn ‘we’ nog maar net begonnen?

We schrijven 22 augustus 1965. In het Canadese Winnipeg zien Bruce en Brian Reimer het levenslicht. Een eeneiige tweeling. Beide kereltjes kampen als baby met een vernauwing van de voorhuid, daarom moeten ze besneden worden. Bij Bruce, dan acht maanden oud, gaat de ingreep gruwelijk mis. Zijn penis raakt bij het wegbranden van de voorhuid zo ernstig beschadigd, dat enkel nog een provisorische oplossing rest: het creëren van een tijdelijke, kunstmatige vagina.

Zijn ouders zijn ten einde raad. Hoe zal Bruce ooit een gelukkig leven kunnen leiden, zo zonder penis? Uiteindelijk komen ze terecht bij gender-psycholoog John Money. Hij legt de ouders uit dat seksuele geaardheid gewoon iets is dat je door je omgeving wordt aangeleerd. Zijn voorstel: laat Bruce een leven leiden als meisje. Voor Money is het een wetenschappelijk experiment, extra interessant omdat het hier een eeneiige tweeling betreft. De ouders gaan akkoord. Als Bruce 22 maanden oud is, worden zijn teelballetjes operatief verwijderd.

Bruce is nu Brenda.

Aanvankelijk gaat alles goed en lijkt gender-psycholoog Money gelijk te krijgen. Brenda groeit op als een heel normaal meisje. Wanneer ze de puberteit nadert, krijgt ze hormonen om borstgroei te stimuleren.

Maar de tienerjaren zetten alles op scherp. Brenda heeft, ondanks alle hormonen, nog steeds veel weg van een wat slungelachtige jongen. Ze wordt gepest en mag van schoolgenootjes bijvoorbeeld niet naar het jongenstoilet en ook niet naar het meisjestoilet. Wat overblijft, is het steegje achter de school.

Pas als de tweeling veertien is, vertellen de ouders het ware verhaal. Voor Bruce en Brian vallen alle puzzelstukjes op hun plek. Eindelijk snapt de tweeling de eindeloze sessies bij de gender-psycholoog, die alleen maar stress opleverden.

Brenda besluit alle contacten met Money te verbreken en voortaan als man door het leven te gaan, want “dat is hoe de natuur mij geschapen heeft.” Brenda is voortaan David: een jongen die zich nooit als meisje heeft geïdentificeerd – maar er door toedoen van Money tóch een was geworden. Hij laat zijn borsten operatief verwijderen en ondergaat operaties waarbij een nieuwe penis wordt gereconstrueerd.

Wanneer David 32 is en hoort dat ‘zijn’ casus in medische kringen nog steeds als een succes wordt gepresenteerd, besluit hij met zijn geschiedenis naar buiten te treden. Overal doet hij zijn verhaal, in de hoop dat dit een dergelijk experiment nooit meer uitgevoerd zal worden. Pas daarna vindt David enige rust. Hij trouwt met een alleenstaande moeder en wordt vader van drie stiefkinderen.

Intussen gaat het bergafwaarts met zijn tweelingbroer Brian, die in zijn tienerjaren schizofrenie heeft ontwikkeld. Als hij in 2002 overlijdt aan een overdosis antidepressiva, stapelen ook voor David de problemen zich op, zowel financieel als privé. Wanneer zijn vrouw hem in 2004 vertelt dat ze van hem wil scheiden, geeft David het op. Hij schiet zich op het parkeerterrein van een supermarkt door het hoofd.

Rijst de vraag: wat bewijst deze tragedie? Dat je sekse (biologisch) en gender (perceptie) niet van elkaar moet scheiden, en dat medisch ingrijpen op dat gebied schadelijk kan zijn? Of dat het juist schadelijk is om iemand het geslacht te onthouden dat hij/zij graag wil zijn? Wie het weet, mag het zeggen.

Tekst gaat verder onder de video

Zwangere mannen

Drie jaar na de dood van David Reimer is het plots de Amerikaan Thomas Beatie die alle media haalt. Hij is in 2007 de allereerste transman die in verwachting raakt. ‘De zwangere man’ wordt Thomas wereldwijd genoemd, nadat hij in de tv-show van Oprah heeft uitgelegd hoe een man zwanger kan raken: Thomas, geboren als vrouw, heeft zowel inwendig als uitwendig nog vrouwelijke genitalia.

Foto’s waarop hij samen met vrouwlief Nancy zijn hoogzwangere buik wiegt, gaan de wereld over. In 2008 bevalt Thomas van zijn eerste kind, Susan. Later volgen nog twee kinderen.

Inmiddels is Thomas, dankzij tal van chirurgische ingrepen, de trotse bezitter van uitwendige mannelijke genitalia. Die zitten volgens hem een volgende zwangerschap niet in de weg. Al zal het bevallen dan wel met een keizersnede moeten, want, wijzend naar zijn kruis: “Ik zou niets willen scheuren.”

Maar hoe zit het dan met transvrouwen? Kan iemand die geboren is als man, maar nu een vrouw is, ook zwanger raken? De Indiase arts Narendra Kaushik meent van wel. Hij runt een drukbezochte praktijk in New Delhi, waar veel geslachtsveranderingen worden verricht. Nog dit jaar wil hij een baarmoedertransplantatie uitvoeren bij een transvrouw: “Dat is de toekomst. Elke transgendervrouw wil zo veel mogelijk vrouw zijn en daar hoort ook het moederschap bij.” De baarmoeder zal afkomstig zijn van een overleden vrouw óf – oppert de arts – van een vrouw die man wil worden. Dat de getransplanteerde baarmoeder niet met eileiders kan worden verbonden, is volgens Kaushik geen probleem. Via IVF wordt het embryo gewoon in de nieuwe baarmoeder van de transvrouw geïmplanteerd. De bevalling gebeurt via een keizersnede.

Tekst gaat verder onder de video

Zwangere mannen, ze komen eraan! Al was het maar omdat elke transouder nu eenmaal recht heeft op een kind. Beleidsmakers lopen er al op vooruit. Dat merkt ook Leslie Sinclair, een 66-jarige Schot die al een halve eeuw bloeddonor is. Bij zijn meest recente bezoek aan de lokale bloedbank, in juni 2022, dient hij verplicht de vraag te beantwoorden of hij zwanger is. Een en ander in het kader van het nieuwe ‘inclusieve beleid’ van de bloedbank. Leslie weigert te antwoorden, want: “Waar slaat die vraag op? Ik ben een man op leeftijd!” Dat is het einde van zijn vrijwillige carrière als bloeddonor. Na 125 keer bloedgeven wordt hem vriendelijk doch dringend de deur gewezen.

De directeur van de bloedbank: “We willen meneer in ieder geval bedanken voor zijn jarenlange steun.” En die malle vraag? “Als publieke organisatie nemen we kennis van ontwikkelingen in de samenleving en willen we niemand discrimineren. Om bloeddonatie inclusief te maken krijgt iedereen hetzelfde formulier.”

Je bent wat je voelt dat je bent. Zo simpel is het. In het Engelse plaatsje Keynsham voeren moeder Hobbit Humphrey (38) en vader Jake England-Johns (35) daarom hun eigen woke-strijd. Het stel weigert de buitenwereld nu al 17 maanden lang te vertellen wat het geslacht van hun baby Anoush is. Zo willen ze hun kindje beschermen tegen alle vooroordelen over gender, opdat het “zich zelfstandig als jongen of meisje kan ontwikkelen.” Zelfs de grootouders worden in het ongewisse gelaten. Zij hebben geen idee of zij nu een kleinzoon of -dochter hebben. Maar daar zullen ze zich bij neer moeten leggen.

“We hebben geen zin in die typische genderachtige reacties,” laat het stel de BBC weten. Daarom willen ze dat Anoush wordt aangesproken met ‘hen.’ Want alleen zo kan ‘hen’ ongestoord opgroeien in de eigen bubbel, los van alle beperkingen en verwachtingen die traditionele geslachten aan kinderen opleggen. “Zich ontwikkelen tot een gelukkig mensje,” noemen de ouders dat, “en later zelf beslissen of ‘hen’ een jongen of een meisje is.” Tot die tijd draagt Anoush de ene dag meisjeskleding en de andere dag jongenskleding.

Maar de bubbel lijkt al enigszins gebarsten. Toen oma Camille tijdens het oppassen ‘dikke bah’ rook, besloot ze de luier van de toen elf maanden oude Anoush te verschonen. Dat had ze natuurlijk beter niet kunnen doen, want door die handeling openbaarde zich het geslacht aan haar. Een ramp natuurlijk. Oma heeft beide ouders plechtig moeten beloven de lippen stijf op elkaar te houden. Net zolang tot Anoush een geslacht naar keuze heeft aangenomen.

Nieuwe richtlijn

Terug naar Schotland. December 2021 komt de nationale politie met een nieuwe richtlijn naar buiten: verkrachtingen, gepleegd door personen met een penis, worden voortaan geregistreerd als gepleegd door een vrouw. Tenminste, als de dader zich als vrouw wenst te identificeren, óók als hij niet (wettelijk) van geslacht is veranderd.
De maatregel loopt vooruit op nieuwe Schotse wetgeving, bedoeld om het voor burgers makkelijker te maken om het geslacht van hun voorkeur aan te nemen. Bovendien worden medische controles afgeschaft voor mensen die een certificaat van geslachtserkenning aanvragen. Je kunt als Schot(se) dus al ‘als je nieuwe geslacht leven’ voordat je als zodanig bij wet bent erkend.

Het bericht leidt tot een rel. Schrijfster JK Rowling (die van de Harry Potter-boeken) vindt het maar “Orwelliaans,” schrijft ze op Twitter: “Oorlog is vrede. Vrijheid is slavernij. Onwetendheid is kracht. De persoon met de penis die jou verkrachtte is een vrouw.” Oftewel, we leven in een wereld waar realiteit heeft plaatsgemaakt voor fantasie.

Dat komt de ‘transfobe Rowlings’ op de nodige kritiek te staan. Waar maakt ze zich druk over? Of de verdachte zich nu als man of als vrouw identificeert, dat maakt voor een eventuele veroordeling niets uit. Hooguit stijgt het aantal ‘vrouwen’ in de criminaliteitsstatistieken.

Vette pech dat juist op die cijfers beleid wordt gemaakt. En al helemaal vette pech voor het slachtoffer. Dat mag het doen met de mededeling dat de man die hijgend en pompend op hem/haar lag, toch echt een vrouw was. Want wat tijdens het strafproces werkelijk telt, is dat de genderbeleving van de verdachte niet onnodig wordt gekwetst.

Niet kwetsen, vooral niet kwetsen. Dat is de mantra van de woke society. Dus dat is ook wat Naia Okami, een 27-jarige transgendervrouw uit Seattle, verwacht van haar omgeving. Sinds 2013 identificeert zij zichzelf als een wolf uit Brits-Columbia, een provincie in Canada. Naia gelooft namelijk dat ze een Therian is: een mens met de ziel van een dier. Ze kwam tot dat inzicht nadat er regelmatig een wolf in haar dromen opdoemde. Dat moest wel een teken zijn! Toen daar ook nog eens dromen bij kwamen waarin zij zélf een wolf was, viel bij Naia het kwartje: “Oh, my God… I’m a wolf!”

Gelukkig houdt Naia zich, ondanks haar wolf-zijn, goed staande in de mensenwereld. Ze werkt bij een stichting tegen kinderhandel, waar ze naar eigen zeggen “als een wolf jaagt op haar prooi.” Nu betekent dat laatste niet dat Naia, met lange uithalen en het hoofd in de nek, huilt naar de maan als ze ’s avonds laat nog aan het werk is. Al is dat wel hoe zij zich het liefste uit, want “in alles, behalve dan fysiek, ben ik een wolf.”

Naia stelt het dan ook op prijs dat collega’s haar heel respectvol ‘wolf girl’ noemen, want dat is het wezen wat zij spiritueel én psychologisch is. Haar transgender-zijn maakte ze pas in 2017 bekend en staat los van haar wolf-zijn.

Enfin, rijst enkel nog de vraag: is de kinderboekenreeks Dolfje Weerwolfje ook in het Engels vertaald en te koop in Canada? Moet bijna wel.

Tekst gaat verder onder de video

Taalgevoeligheden

Als alles inclusief behoort te zijn, dan zeker ook taal. Want woorden doen ertoe. Daarom maakt het woke volk zich behoorlijk druk over ‘besmette woorden.’ Die moeten verdwijnen. ‘De taal een zetje geven,’ noemen activisten dat.

Nu is dat niet per se slecht. Dat het woord ‘neger’ niet meer van deze tijd is, is algemeen aanvaard. En in de trein is ‘dames en heren’ al vervangen door ‘beste reizigers.’ De nadruk wordt niet meer gelegd op de sekse, maar op de functie van de persoon. Daarom is het in theaters bijvoorbeeld ‘beste bezoekers.’

Daarnaast zijn woorden als ‘buitenlander’, ‘gastarbeider’ en ‘immigrant’ ook achterhaald. De term ‘bicultureel’ is beter, al was het maar omdat ‘iemand met een migratieachtergrond’ niet fijn bekt in de informele omgang.

En zo verder. In plaats van het woord ‘slaaf’ schrijft de taalpolitie inmiddels de term ‘een tot slaaf gemaakte’ voor, zodat duidelijk is dat de persoon in kwestie niet uit vrije wil katoen plukte op de plantages.

Inmiddels heeft de woke beweging voet aan de grond bij media als het ANP, maandblad Linda en bijvoorbeeld ook de Volkskrant en dagblad Trouw. Daar worden personen die zich niet als man of vrouw willen identificeren, al aangeduid met ‘hen’ en ‘hun.’ Oók als het grammaticaal niet klopt en een zin oplevert die je eerst drie keer moet lezen voordat je begrijpt wat er staat. Maar dat is slechts een klein offer. Want woorden kunnen kwetsen en dat moeten we niet willen met zijn allen.

Hóézeer woorden anno 2022 kunnen kwetsen, dat ondervindt cabaretier Jeffrey Spalburg tijdens een bezoek aan het Stedelijk Museum in Amsterdam. Ontspannen stapt hij er rond als hij plots door een suppoost wordt aangesproken. Of hij even wil meekomen? Jeffrey wordt apart genomen. Het gesprek dat zich dan ontrolt, verloopt ongeveer zo:
“Mag ik vragen waarom u die trui draagt?” begint de suppoost.
“Hoe bedoelt u?” reageert Jeffrey.
“Nou,” antwoordt de suppoost, wijzend: “Er staat in grote letters ‘Trut’ op.”
“Ja, en?”
Even valt er een stilte. “We hebben enkele klachten ontvangen van vrouwelijke bezoekers,” vervolgt de suppoost. “Dus we zouden graag willen weten wat u met het statement op uw trui bedoelt.”
Jeffrey schiet in de lach. Hij legt uit dat ‘Trut’ gewoon de merknaam is. De trui is echt van het merk ‘Trut’, meer kan hij er ook niet van maken. Jeffrey laat het labeltje zien. Kijk, daar staat ook ‘Trut’. “Ziet u wel? Het is echt de merknaam.”
Waarop de suppoost zijn mobiel tevoorschijn tovert. Of hij misschien een foto van het labeltje mag maken? Jeffrey haalt zijn schouders op, natuurlijk mag dat. De suppoost neemt een foto en biedt zijn verontschuldigingen aan voor het ongemak. Jeffrey, toch enigszins onthutst, mag weer verder.
Pas dan komt de ergernis bovendrijven. ‘Ik wil hier helemaal niet meer zijn,’ schiet het door hem heen. Boos beent hij naar de uitgang. Weg hier. Op Instagram schrijft hij wat later: “Stedelijk; SERIEUS?? Een plek van vrije expressie die mensen apart neemt en aanspreekt op hun kledingkeuze?? En dan ook nog aanslaat op een trui die door de makers is gemaakt als protest TEGEN de vertrutting van de samenleving? Die is nu het PROBLEEM zelf geworden??? Ik kan niet vertellen hoe laag mijn broek vanmiddag afgezakt is…”

Mensen die menstrueren

Januari 2022. Het begint vol goede bedoelingen: Universiteitsmagazine Observant publiceert een juichend artikel over de gratis verstrekking van menstruatie-artikelen op de universiteit van Maastricht. Maar… het woord ‘vrouwen’ valt in de tekst.
Actiegroep Feminists of Maastricht (FOM) komt direct in het geweer. Zij eist dat Observant het woord ‘vrouwen’ niet langer gebruikt. De term zou transfoob en racistisch zijn, dus graag vervangen door “mensen die menstrueren.” Want, aldus de actiegroep: “Periods have no gender.”

De redactie besluit het woord ‘vrouwen’ te laten staan: “Wij lopen in deze discussie niet voorop en houden het dus voorlopig bij de ‘ouderwetse’ termen.” Dat blijkt olie op het vuur. Binnen de kortste keren hangt Maastricht vol met affiches waarop het universiteitsblad wordt beschuldigd van transfobie. FOM claimt dat de redactie “een podium is geworden voor extreemrechts” en “valse journalistiek en haatdragende opinie-artikelen” publiceert. Vervolgens krijgt de website van Observant een DDos-aanval te verduren van Anonymous, een internationaal collectief van activisten en hacktivisten. De aanval, die drie dagen duurt, is – aldus Anonymous – een reactie op de wijze waarop Observant het thema ‘menstruatie en gender’ behandelt.

Het eindresultaat van deze ‘woke-discussie’? De website is nu extra beveiligd. Voor de rest hangt er, wanneer het gaat over woke, een deken van stilte over het universiteitsterrein. Niemand die zich nog wil mengen in dit giftige debat.

Wie denkt dat FOM helemaal de weg kwijt is, die kent de universitaire wereld niet. Sterker nog, Nederland loopt achter. Hier zijn we al trots wanneer een universiteit of hogeschool besluit dames- en herentoiletten af te schaffen: Iedereen mag voortaan naar het genderneutrale toilet. Hetgeen in de praktijk betekent dat herentoiletten geen urinoir meer hebben. Net als het toilet thuis, zeg maar. Helemaal prima, zolang iedereen ná het urineren de bril maar weer omhoog doet.

Het buitenland is ons voorland. Daar is eenieder hypersensitief: geen transfobie, racisme en discriminatie. Zo gelden aan de Oxford Universiteit al sinds 2017 nieuwe richtlijnen voor studenten. Wie oogcontact vermijdt tijdens een gesprek, die maakt zich mogelijk schuldig aan raciale micro-agressie. Ook de vraag “waar kom je oorspronkelijk vandaan?” is volgens de universiteit een vorm van ‘alledaags racisme’. Maar toch… Hoe kun je rekening houden met de achtergrond van je gesprekspartner, als je niet mag vragen waar diegene vandaan komt?

Een paar honderd kilometer noordelijker ligt de universiteit van Hull. Daar hoeven studenten sinds vorig jaar niet meer correct te spellen. Foutloos taalgebruik is volgens de universiteit namelijk discriminerend. Niet alleen tegenover etnische minderheden, maar ook tegenover al die studenten die om wat voor reden dan ook onderpresteren op school. Foutloos schrijven is daarom ‘Noord-Europees, wit, mannelijk en elitair’. Ideeën behoren centraal te staan, en niet de regels der grammatica. Temeer omdat, volgens de universiteit, van ‘vrije spelling’ een dekoloniserende werking uitgaat.

Alsof zwarte studenten meer taalfouten maken dan witte.

Insecten eten

Van woorden naar daden: onderzoekers van Cardiff University geven kinderen van een aantal basisscholen in Wales insecten te eten. Krekels, sprinkhanen, zijderupsen en meelwormen. Meng er wat plantaardige eiwitten doorheen en je krijgt een goedje dat heel in de verte oogt als gehakt. De onderzoeksvraag: is het mogelijk om kinderen zover te krijgen dat zij insecten niet beschouwen als iets dat mogelijk eetbaar is in de verre toekomst, maar als een vleesvervanger van nu?

Hartstikke woke natuurlijk, al was het maar omdat veel ‘wakkeren’ zeer begaan zijn met het milieu. Zij zien insecten als een prima vleesvervanger. Maar anderen binnen het woke gebeuren zien dat heel anders. Insecten ervaren namelijk ook pijn, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Al in 2003 is aangetoond dat bijvoorbeeld fruitvliegjes pijnprikkels kunnen ervaren. Dat is iets waarover veel ‘wakkeren’ zich zorgen maken. Immers, als straks de intensieve veehouderij tot het verleden behoort, dan zullen we met zijn allen insecten moeten eten. Met als logisch gevolg: de industriële kweek van insecten. Een nieuwe vorm van bio-industrie dus; insectenfabrieken! En dat terwijl iedereen het erover eens is dat het immoreel is om dieren als voorwerpen te behandelen. Of zijn insecten soms geen dieren?

En dan te bedenken dat alleen al in Nederland elke dag een kleine twee miljoen kippen, varkens en koeien worden geslacht voor consumptie. Hoeveel insecten gedood moeten worden om dezelfde hoeveelheid voeding te verkrijgen, is qua aantallen niet te bevatten. Vele, vele miljarden waarschijnlijk. Elke dag opnieuw. En allemaal zullen ze pijn lijden.

Enfin, laten we hopen dat de woke wereld snel uit deze impasse geraakt.
Maar los daarvan: als krekels, sprinkhanen, zijderupsen en meelwormen zulk geweldig voedsel zijn, waarom kampt bijvoorbeeld Afrika dan nog steeds met hongersnoden?

Tekst gaat verder onder de video

WOKE, DE DEFINITIE
Woke is een verbastering van ‘woken up,’ wakker geworden zijn. Wie woke is, die is zich bewust van alles wat er mis is in onze huidige samenleving. De term werd in 2014 gebruikt door de zwarte, Amerikaanse gemeenschap, na de dood van de zwarte tiener Michael Brown. Hij kwam door politiekogels om het leven. Het was belangrijk, zo werd onderling afgesproken, om woke te zijn; je bewust te zijn en te blijven van politiegeweld.
Het woord zelf lijkt ontleend aan het nummer Scottsboro Boys uit 1938, van de Amerikaanse zanger en gitarist Lead Belly. Het lied gaat over negen donkere tienerjongens die vals worden beschuldigd van de verkrachting van een witte vrouw. Belly zingt dat je altijd ‘woke’ moet zijn, de ogen openhouden.
De afgelopen jaren is woke een breder begrip geworden. Wie woke is, die strijdt niet alleen voor transgenderrechten en tegen racisme. Woke handelt ook over bijvoorbeeld dekolonisatie. De woke-beweging is altijd alert op misstanden en elke vorm van structurele ongelijkheid. Woke staat voor een maatschappij waarin verschillen tussen mensen er niet meer toe doen.
De term heeft inmiddels zijn positieve lading geheel verloren. Tegenstanders vinden dat de term gelijk staat aan ‘het ultieme deugen,’ een radicale vorm van politieke correctheid waarbij afwijkende meningen niet op prijs worden gesteld. Een gemeenplaats voor alles wat ‘rechtse’ mensen stom vinden.

Luuk Koelman
Luuk Koelman

Columnist (o.a. voor Nieuwe Revu), ghostwriter en schrijfcoach. Ik werk voor mensen die graag schrijven én voor mensen die liever niet schrijven.

Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief!