We treiteren je de uitkering uit

Stel, je heet Wilma en je komt uit Spijkenisse. Je bent 55 jaar oud en hebt een bijstandsuitkering. Als vrijwilliger run je al jaren fulltime een inloophuis voor kankerpatiënten. Dan ploft er een brief van de gemeentelijke sociale dienst op je deurmat. Of je maar even een tegenprestatie wilt leveren voor je uitkering: deelnemen aan een reïntegratietraject, want dat brengt je weer dichter bij betaald werk.

Raar? Nee, want als bijstandsgerechtigde val je tegenwoordig onder de Participatiewet. Deze wet verplicht je mee te werken aan elke vorm van ondersteuning die de gemeente je oplegt om jouw afstand tot de arbeidsmarkt te verkleinen. De grap is namelijk: niet de landelijke overheid draait op voor jouw bijstandsuitkering, maar de gemeente. Die doet er dus alles aan om je zo snel mogelijk úít de bijstand te duwen. Hoe? Door een creatieve invulling aan het begrip ‘ondersteuning’ te geven.

Neem nu de gemeente Apeldoorn. Daar moet iedereen met een bijstandsuitkering verplicht naar de sociale werkplaats: moeren op schroeven draaien, stofdoeken stapelen en rollen in dozen stoppen. Ja, iedereen. Dus óók de bouwkundig ingenieur met twintig jaar werkervaring. Waarom? Omdat stofdoeken stapelen onder de noemer ‘hulp bij reïntegratie’ valt. Op die manier krijgt de gemeente Apeldoorn volgens de verantwoordelijke PvdA-wethouder zicht op hoe de ingenieur omgaat met gezag, of hij braaf op tijd komt en hoe het staat met andere arbeidsvaardigheden. Weigeren betekent: geen uitkering.

De ingenieur vroeg de gemeente of hij alsjeblieft zinvol verplicht werk mocht doen. Bijvoorbeeld een buurthuis opknappen, of een speeltuin. Helaas, dat mocht niet. Werklozen zinvol werk laten verrichten leidt namelijk niet tot meer uitstroom uit de bijstand. Hen opschepen met kutklusjes wel. De aanpak is een succes. Apeldoorn kent al heel wat inwoners die afzien van een bijstandsuitkering omdat ze deze geïnstitutionaliseerde vorm van treiteren niet meer trekken. Juichende ambtenaren, zij spreken van een ‘schadelastbeperking’ voor de gemeente.

Nu denk jij natuurlijk: ach, bijstand. Mij overkomt dat niet, want er bestaat ook nog zoiets als de WW. Dan heb ik slecht nieuws voor je. Vanaf 1 januari 2016 wordt de maximale duur van een WW-uitkering stapsgewijs teruggebracht tot maximaal 2 jaar – maar dan moet je wel 38(!) jaar hebben gewerkt. Dus ga maar uit van hooguit een jaartje WW. Daarna is het stofdoeken stapelen. Oh, de ironie: heb je betaald werk, word je beschermd door allerhande anti-pestprotocollen. Heb je een uitkering, is treiteren plots officieel overheidsbeleid.

Luuk Koelman
Luuk Koelman

Columnist (o.a. voor Nieuwe Revu), ghostwriter en schrijfcoach. Hij werkt voor mensen die graag schrijven én voor mensen die liever niet schrijven.

Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief!