De wereld raakt voller en voller. Maar waar moeten al die miljarden aardbewoners straks leven? Wellicht in The Line of in Akon City, twee futuristische steden waar the sky bijna letterlijk the limit is. Of anders toch maar een appartementje in het extravagante, geheel uit wit marmer opgetrokken Ashgabat?
The Line
Is het een PR-stunt? Nope. Saoedi-Arabië is écht begonnen met de bouw van The Line, een 170 (!) kilometer lange metropool, met een hoogte van wel 500 meter, maar slechts 200 meter breed. De langgerekte woestijnstad – misschien wel het meest ambitieuze bouwproject ooit – moet in 2030 onderdak bieden aan maar liefst 9 miljoen inwoners. De geschatte kosten? Nu al een kleine 1000 miljard dollar. Een biljoen om van een dor stuk woestijn de meest leefbare plaats ter wereld te maken…
De gepresenteerde cijfers zijn zo megalomaan, dat ze best even herhaald mogen worden. The Line wordt dus niet alleen 170 kilometer lang (ruwweg de afstand van Utrecht naar Maastricht), maar over die gehele lengte ook nog eens aan beide zijden ingesloten door twee enorme, bespiegelde wolkenkrabbers van een halve kilometer hoog. Om je een beeld te geven: dat is bijna vijf keer de hoogte van de Dom in Utrecht.
Fotobron: neom.com
In die beide onvoorstelbaar grote en lange wolkenkrabbers worden straks dus miljoenen mensen in de watten gelegd. Van alle luxe voorzien, te midden van stadstuinen en kunstmatig aangelegde bossen. Want waar je je ook bevindt in The Line, zo beloven de ontwikkelaars, de natuur is altijd op loopafstand. Iets dat overigens enkel mogelijk is door de immense hoogte van het bouwwerk. Al dat ‘stapelen’ zorgt ervoor dat per persoon slechts vier vierkante meter woestijngrond nodig is.
Het woord is gevallen: woestijngrond. Hoe kan al dat dode zand ooit groen en bewoonbaar worden? Omdat The Line ook een dak heeft, kan er een nieuw klimaat worden gecreëerd. Men is van plan om met behulp van cloud seeding-machines kunstmatige wolken te creëren, zodat er in dit langgerekte stuk woestijn altijd precies genoeg regen valt. Ook zal straks pal onder het dak een grote, met behulp van drones gevormde, kunstmatige maan schijnen, die – samen met futuristische snufjes als speciaal lichtgevend zand op de grond – de nachten in The Line wat lichter maakt.
Kroonprins
Maar welk genie zit er dan achter al deze plannen? The Line is het megalomane bouwproject van de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman. Hij lanceerde het plan in 2017. Het gaat de kroonprins – naar eigen zeggen – aan het hart dat wereldwijd elk jaar maar liefst zeven miljoen mensen sterven door luchtvervuiling, plus een miljoen door verkeersongelukken. Beide doodsoorzaken zullen in The Line zijn uitgesloten: “Nul auto’s, nul straten, nul uitlaatgassen,” aldus de prins.
Opmerkelijk, voor een metropool in een oliestaat als Saoedi-Arabië. In plaats van auto’s en wegen komt er een hogesnelheidslijn ónder de grond, die inwoners binnen 20 minuten van het ene uiteinde van The Line naar het andere brengt. Geen wonder dat sommigen The Line omschrijven als een ‘horizontale wolkenkrabber.’ Met de hogesnelheidslijn als razendsnelle lift.
De metropool zal worden opgedeeld in zestien verschillende stadswijken. Niemand, zo belooft de kroonprins, woont straks op meer dan vijf minuten wandelen van werk, natuur of winkelcentrum. En voor wat betreft het onderwijs: kinderen zullen les krijgen van een hologram in plaats van leerkrachten van vlees en bloed.
Fotobron: neom.com
Klinkt dat alles wel érg futuristisch? De lijst met bizarre technologische snufjes is bijna eindeloos. Zo komen er ook verticale, ‘gestapelde’ boerderijen, een indoor jachthaven en een voetbalstadion dat 300 meter boven de grond zal zweven. Plus een Jurassic Park-achtig pretpark met robotdinosaurussen. En, voor de fijnproevers, de hoogste dichtheid aan restaurants met Michelin-sterren ter wereld.
“Een revolutie van de beschaving,” aldus de kroonprins, die nu al zeker weet dat The Line het in de Verenigde Staten gelegen Silicon Valley achter zich zal laten wanneer het gaat om baanbrekende technologieën. Zijn metropool draait straks enkel en alleen op klimaat-neutrale energie. Dat wil zeggen: zonne-energie plus wind- en waterstofenergie. The Line zal dan ook geen grammetje verontreinigde lucht uitstoten. Waardoor inwoners er gemiddeld ouder zullen worden dan op welke andere plek op aarde dan ook.
Neom
The Line dus. Toe maar! Rijst bijna als vanzelfsprekend de vraag: kan het allemaal wellicht nóg megalomaner en groter? Nou en of! Uiteindelijk dient The Line het stralende middelpunt te worden van de futuristische mega-regio Neom. Een gebied, maar liefst 33(!) keer groter dan New York en gelegen langs de Rode Zee. Neom (een combinatie van het Griekse woord voor ‘nieuw’ en het Arabische woord voor ‘toekomst’) bestaat op zijn beurt weer uit tien projecten, waarvan The Line de bekendste is. Slechts drie van de overige negen projecten zijn al bekend: Oxagon, Trojena en Sindalah.
Oxagon is een achthoekige havenstad in wording, gelegen aan de Rode Zee in het uiterste zuiden van de Neom-regio. De haven zelf en het bijbehorende logistieke centrum worden volgens de kroonprins “de grootste drijvende structuren ter wereld.”
Trojena is een skiparadijs dat moet verrijzen in het Sarwat-gebergte, in het noorden van de regio Neom. Een 60 vierkante kilometer groot ski-resort waar het hele jaar door geskied kan worden en waar in 2029 de Aziatische Winterspelen worden georganiseerd.
Sindalah, tot slot, wordt een eilandresort in de Rode Zee, met een jachthaven en talrijke hotels.
Verzinsel?
Boze tongen beweren dat The Line enkel een verzinsel is om de wereld af te leiden van alle mensenrechtenschendingen die in Saoedi-Arabië plaatsvinden. Immers, duizend miljard dollar om onderdak te bieden aan 9 miljoen mensen, dat is een koopje. Simpelweg té mooi om waar te zijn. Deel beide getallen door elkaar en je komt uit op 111.000 euro bouwkosten per bewoner. Daar krijg je bij ons nog geen eenkamerappartementje voor! Alleen al de bouw van twee wolkenkrabbers die vijfhonderd meter hoog en honderdzeventig kilometer lang zijn, zal al vele malen meer gaan kosten. Bovendien geloven veel bouwkundigen niet dat de oplevering van The Line, die voor 2030 staat gepland, gehaald gaat worden. Volgens hen zal de bouw minstens een halve eeuw gaan duren.
Maar toch, in de noordwestelijke Saoedische provincie Tabuk zijn de graafwerkzaamheden aan de 170 kilometer lange sleuf al begonnen. Al met al lijkt de kroonprins erop te gokken dat Neom veel toeristen en investeerders zal lokken en Saoedi-Arabië zo minder afhankelijk zal maken van olie-inkomsten.
Hoe dan ook, we gaan het zien.
Akon City, een Afrikaanse superstad
“Ik wil de hoogste wolkenkrabbers. Mijn doel is om iets te bouwen dat mensen in Afrika niet voor mogelijk houden.” De 40-jarige Senegalees-Amerikaanse rapper en zakenman Akon (wie kent hem niet?) bouwt zijn eigen futuristische superstad in Senegal: Akon City. Een idee dat hij al in 2018 lanceerde. De stad, die onder de rook van de hoofdstad Dakar moet verrijzen, is geïnspireerd op Wakanda, de Afrikaanse metropool uit de Black Panther-films en stripboeken.
Wie de gelikte promotievideo bekijkt, die ziet kronkelende, bijna druppelvormige gebouwen. “Onnavolgbare vormen,” volgens critici. Belijningen die volgens hen nog het meeste weg hebben van menselijke ingewanden. Anderen omschrijven Akons architectonische uitspattingen spottend als een “te ver uitgerekt accordeon” en “een berg nat wasgoed.”
Maar onze rapper laat zich niet van de wijs brengen. Hij is bloedserieus en heeft zijn plannen tot in detail uitgewerkt. Niet voor niets is hij gestopt met zijn muziekcarrière, teneinde de komende jaren, als een soort van Elon Musk, zijn Afrikaanse droom na te jagen.
De bouw van Akon City is in twee fases opgedeeld. De eerste fase zou aanvankelijk in 2023 worden opgeleverd, maar corona gooide roet in het eten. De nieuwe deadline ligt nu medio 2026. Dan zal Akon City wegen en woningen tellen, plus hotels, scholen, een ziekenhuis, een winkelcentrum, een politiebureau en een zonne-energiecentrale. Alles dus samengebald in de meest wilde, architectonische vormen.
Fase 2, de voltooiing van het gehele project, staat op de rol voor 2030. Dat jaar moet ook de 68 verdiepingen tellende Akon Tower gereed zijn, plus de plaatselijke universiteit én een compleet industriegebied. Tegen die tijd zal de superstad onderdak bieden aan 300.000 inwoners.
Kosten
Het bouwen van zo’n gigantische stad is natuurlijk niet goedkoop. Begrote kosten (dat wil zeggen, om voorzichtig een begin te maken): zo’n 6 miljard dollar. Maar is dat geen probleem? Want hoe je het ook wendt of keert, Akon is nu niet bepaald een Elon Musk. Het vermogen van de rapper wordt geschat op ‘slechts’ 60 tot 80 miljoen dollar.
Rijst de vraag waar de miljarden vandaan komen die nodig zijn om Akon City uit de grond te stampen. Welnu, volgens de rapper is ook die horde al genomen. Nou ja, bijna. Een ‘internationaal consortium van particuliere investeerders’ zal het gehele project financieren. Sterker nog, 4 van de benodigde 6 miljard is al binnen. Ook de Senegalese regering steunt het project en stelt de benodigde grond, zo’n 2000 hectare, ter beschikking.
Verder zal de financiële structuur van superstad volledig gebaseerd zijn op een eigen cryptomunt, de Akoin. Deze in december 2021 gelanceerde digitale munt gaat er volgens Akon voor zorgen dat de stad financieel geheel onafhankelijk wordt. Als het aan de rapper ligt, zal de nieuwe munt uiteindelijk in heel Afrika gebruikt worden. Zijn belofte: wie investeert in Akon City, die krijgt hetzelfde bedrag later terug in Akoins.
Bovendien zal Akon City straks een soort van ‘belastingparadijs’ zijn, om zo Afrika’s allerrijksten te lokken en de komst van innovatieve, nieuwe bedrijven te stimuleren. Maar ook om rijke Afro-Amerikanen, die zich opnieuw willen verbinden met hun Afrikaanse roots, over de streep trekken.
Braakliggend terrein
Maar… wie via Google Earth een kijkje neemt op de plek waar Akon City over drie jaar moet schitteren, die ziet enkel een stoffig, braakliggend terrein, waar nog steeds geiten grazen. Vooruit, wie zijn ogen goed de kost geeft, die ziet ook één stenen schuurtje en een paar pilaren, maar niet een superstad in aanbouw, vol met architectonische hoogstandjes.
En de Akoin? De waarde van de cryptomunt bedroeg bij de lancering welgeteld 0,23 Amerikaanse dollar. Sindsdien verkeert de munt in een vrije val waaraan geen einde lijkt te komen. Op het moment van schrijven bedraagt de waarde van de Akoin nog slechts 0,01 Amerikaanse dollar. Reden tot paniek? Volgens Akon niet. Hij gelooft er heilig in dat de munt zijn waarde zal terugkrijgen wanneer de stad eenmaal is geopend. De bouw van zijn Afrikaanse metropolis, zo bezweert de rapper, gaat “tienduizend procent zeker” door. “Ik ben van plan in deze stad van mijn pensioen te gaan genieten.” Om daaraan toe te voegen: “Ik gebruik niet graag het woord ‘koning van de stad’. Maar dat zal ik wel zijn.”
Enfin, ook hier geldt: we gaan het zien.
Ashgabat, een pronkstad
Ook al leeft de bevolking van Turkmenistan (5,5 miljoen inwoners) grotendeels in armoede, toch is het Centraal-Aziatische land een van de rijkste in de regio. Enorme aardgasreserves leggen het land – grenzend aan onder meer Iran en Afghanistan – geen windeieren. Van de opbrengsten werd de afgelopen decennia de perfecte hoofdstad uit de grond gestampt, bijna geheel opgetrokken uit spierwit marmer. Slecht één probleempje: er wonen nauwelijks mensen.
Het centrum van Ashgabat | fotobron: Wikipedia / John Pavelka (flickr) – CCBY 2.0
Logisch, want terwijl het overgrote deel van de rurale bevolking moet rondkomen van omgerekend tweehonderd dollar per maand, daar kost een appartement in de hoofdstad Ashgabat tussen de 200.000 en 500.000 dollar. De stad lijkt dan ook gebouwd om mee te pronken en niet om in te leven. Vandaar de uitgestorven straten én de illustere bijnaam City of the dead. Hoe is het toch allemaal zo gekomen?
Hagelwit marmer
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991, kreeg Turkmenistan een totalitair post-sovjet regime, dat sterk doet denken aan dat van Noord-Korea. Ene Saparmurat Niyazov kwam aan de macht. Een despoot die zichzelf Turkmenbashi liet noemen, wat vrij vertaald ‘vader der Turkmenen’ betekent. Onder zijn bewind werden alle grauwe flatgebouwen in de hoofdstad gesloopt. Deze waren in eerste instantie snel weer opgebouwd na de aardbeving van 1948, maar maakten nu plaats voor hagelwitte, marmeren woonblokken, omgeven door perfect onderhouden plantsoenen en parken met fonteinen.
Plus heel veel kolossale, goudkleurige monumenten ter ere van Turkmenbashi himself. De bekendste is de ’Ark van Neutraliteit’: een twaalf meter hoog gouden beeld van Turkmenbashi dat langzaam met de zon meedraait. Ja, je mag rustig spreken van een persoonlijkheidscultus. Zijn machtige arm strekte zich uit tot alle terreinen van het Turkmeense leven. Zelfs de maanden en dagen van de week werden naar hem en zijn familie vernoemd.
Na de dood van Turkmenbashi (in 2006) werd ene Berdimuhamedow de nieuwe totalitaire president van Turkmenistan. Zogenaamd via democratische verkiezingen, waarbij hij maar liefst 97% (!) van de stemmen haalde. En jawel, ook deze nieuwe grote roerganger legde een voorliefde aan de dag voor imposante, gouden standbeelden. Zo liet hij onder meer een 6 meter hoog, goudkleurig standbeeld plaatsen van de alabai, zijn favoriete Turkmeense hondenras. Voor de rest vulde hij het straatbeeld met standbeelden van zichzelf: als atleet, muzikant en als ruiter. Anno 2023 is zijn zoon Serdar aan de macht en lijkt het land dus een soort van dictatoriale dynastie te zijn geworden.
Weelderig
Eerlijk is eerlijk, Ashgabat is prachtig. Wellicht zelfs een van de meest weelderige steden ter wereld. Dat wil zeggen, van de buitenkant. De stad oogt als een oceaan van wit marmer, die de zon weerkaatst en eenieder verblindt. Op de strak geplaveide, brede boulevards rijden nagenoeg geen auto’s. En áls ze er rijden, dan zijn ze doorgaans allemaal wit. Turkmenbashi verbood namelijk zwarte auto’s in de stad. Waarschijnlijk om het ‘vloekte’ bij al het witte marmer. Maar who cares? De wegen in deze spookachtige woestijnstad leiden sowieso nergens naartoe. De reden is al genoemd. Zo’n beetje alle gebouwen zijn onbewoond omdat slechts weinigen de huurprijzen kunnen betalen.
Ashgabat, even gortdroog als heet, is overdag dan ook zo goed als uitgestorven. Pas ’s avonds na 8 uur is er wat leven te bekennen, als de weinige inwoners de parken en cafés bezoeken. Het visuele spektakel dat de stad biedt, maakt op hen allang geen indruk meer, maar wel op de enkele verdwaalde toerist. Zo heeft het marmeren gebouw van het ministerie van Onderwijs de vorm van een opengeslagen boek. Op het dak van het ministerie van Buitenlandse Zaken prijkt een reusachtige wereldbol. Een globe waarop Turkmenistan zelf goud is gekleurd, als het schitterende middelpunt van de wereld. En laten we vooral Ashgabat Airport niet vergeten; gebouwd in de vorm van een gigantische valk.
Niemand weet waarom deze megalomane luchthaven ooit is gebouwd, want voor buitenstaanders is het nauwelijks mogelijk om het land binnen te komen. Hetzelfde geldt voor de kolossale hoofdstedelijke moskee met zijn 91 meter hoge minaretten. Altijd uitgestorven, ook al biedt het door fonteinen omringde gebedshuis (op papier) onderdak aan maar liefst 15.000 gelovigen. Bouwkosten: meer dan een miljard dollar.
Verder telt Ashgabat ook een olympisch dorp, inclusief een monorail en meer dan dertig indoor en outdoor sportarena’s, waaronder een 65.000 zitplaatsen tellend voetbalstadion én een schaatspaleis, middenin de woestijn. Alles één keer gebruikt, in 2017 tijdens de Asian Indoor and Martial Arts Games (AIMAG). Totale kosten: 5 miljard dollar.
Wat verder nog? O ja, een 67 meter hoog paleis in de vorm van een enorme witgouden discobal, alwaar getrouwd kan worden. Tot slot bezit de stad ook het grootste indoor reuzenrad ter wereld: vijftig meter hoog. En ook daar is geen kip te bekennen. Maar dat mag de pret niet drukken. De enkele sporadische toerist die Ashgabat aandoet, kijkt zijn ogen uit in deze verlaten stad, die nog het meeste weg heeft van een Disneyland in de woestijn. Komt dat zien!
