Vier jaar #MeToo hysterie

Oktober 2017 werd de hashtag MeToo in het leven geroepen. Sindsdien lopen alle mannen op eieren, want voor je het weet heb je de schijn tegen en word je aan de schandpaal genageld. Het is de heksenjacht nieuwe stijl. En waarom? Omdat ene Harvey Weinstein zijn poten niet thuis kon houden. Rijst de vraag: hoelang gaat deze opgeklopte hysterie nog duren? Want de eerste doden zijn al gevallen.

Carl Sargeant

De 49-jarige Welshe minister Carl Sargeant, getrouwd en vader van twee kinderen, overleeft #MeToo niet. De ellende begint wanneer verschillende vrouwen hem in november 2017 beschuldigen van ‘ongepast gedrag’. Opmerkelijk, want als politicus en ex-fabrieksarbeider voert Sargeant op dat moment fanatiek campagne tegen huiselijk geweld en drankmisbruik.

Enkele dagen later houdt Sargeant, die mentale problemen heeft en antidepressiva slikt, een persconferentie. Hij leest een verklaring voor, dat hij geschokt en overstuur is. Ook dient hij zijn ontslag in, want een politicus die de schijn tegen heeft, kan onmogelijk functioneren. Tot slot vraagt hij om een onafhankelijk onderzoek. Maar dat onderzoek komt er niet. In plaats daarvan schorst zijn Labourpartij hem per direct. Better safe than sorry, nietwaar?

Vier dagen na de persconferentie wordt het levenloze lichaam van Carl Sargeant aangetroffen, bungelend in zijn woning in Noord-Wales. Daarmee is Sargeant het eerste dodelijke slachtoffer van #MeToo. Zijn laatste Twitter-bericht: “Ik kijk uit naar het moment dat ik terugkeer in de regering, wanneer mijn naam gezuiverd is.”

Zover heeft het dus niet mogen komen. Sterker nog, tot op de dag van vandaag is nooit duidelijk geworden waarvan Sargeant nu precies werd beschuldigd. Enkele bronnen spreken van “ongewenste aandacht en aanrakingen.” Anderen menen dat de beschuldigingen enkel zijn gebaseerd op geruchten en speculaties.

Hoe dan ook, sinds de zelfmoord van Sargeant heerst binnen de Labourpartij grote onrust over de wijze waarop wordt omgesprongen met politici die in het #MeToo-verdachtenbankje belanden. Of beter gezegd: hoe de partij hen rücksichtslos in de kou laat staan, uit angst voor de toorn van sociale media en de publieke opinie.

Nobelprijs

Ook de onberispelijke Nobelprijs voor Literatuur ontkomt niet aan #MeToo. Nee, niet omdat een van de juryleden zich op enigerlei wijze heeft vergrepen aan wie dan ook. De kwestie draait om Jean-Claude Arnault, de echtgenoot van jurylid Katarina Frostenson. Maar liefst achttien vrouwen beschuldigen hem in augustus 2018 van aanranding en verkrachting. Jean-Claude zou zelfs de Zweedse kroonprinses Victoria hebben betast.

Arme Katarina. Ook zij is in zekere zin slachtoffer, want je zal maar met zo’n smeerpijp getrouwd zijn. Toch gaan er binnen de Zweedse Academie stemmen op om haar uit de jury voor de Nobelprijs te zetten. Het is een rel van jewelste, want de laatste keer dat een jurylid van het comité zijn biezen kon pakken, was in 1794, toen een lid ter dood werd veroordeeld wegens landverraad.

Er volgt een stemming over het lot van Katarina. Het is kantje boord, maar ze mag blijven. Uit protest tegen dit besluit stappen meerdere juryleden op. Waarna Katarina alsnog besluit hetzelfde te doen. Met als gevolg dat de jury nu gehalveerd is. En volgens de statuten van de Zweedse Academie moeten zetels van opgestapte juryleden leeg blijven tot aan hun dood. Kortom, het is een zooitje.

En het eind van het liedje? De wereld moet het in 2018 doen zonder Nobelprijs voor de Literatuur, omdat volgens de voorzitter van het comité door dit seksschandaal “de geloofwaardigheid van het instituut dat de prijs toekent, in het geding is.” En de Zweedse Academie? Die gaat de eigen statuten aanpassen, zodat alsnog nieuwe juryleden aangesteld kunnen worden.

Michael Fallon

November 2017. De Britse minister van Defensie Michael Fallon is het gesprek van de dag. Vijftien jaar eerder, in 2002, zou hij tijdens een diner zijn hand op de knie van journaliste Julia Hartley-Brewer hebben gelegd. Een vrouw met wie hij losjes bevriend is. Gelukkig was Julia niet op haar mondje gevallen. Ze liet de politicus weten niet gediend te zijn van opdringerige geflirt. Fallon bood daarop zijn excuses aan en Julia accepteerde, waarmee het incidentje was afgedaan.

Maar vijftien jaar later is het #MeToo-time en wordt de kwestie weer opgerakeld. Door wie is niet duidelijk, maar plots hebben alle media het over ‘kneegate’ en wordt Fallon op sociale media en in de Britse boulevardpers steevast de ‘sex minister’ genoemd. Dag na dag wordt over Fallon bericht. Ook is daar plots het verhaal dat staatssecretaris voor Handel Mark Garnier zijn assistent opdracht zou hebben gegeven om seksspeeltjes voor hem te kopen. Alle geruchten zijn zo schadelijk voor de Britse regering dat premier Theresa May haar minister van Defensie verzoekt om zijn ontslag in te dienen.

Intussen schrijft Julia Hartley-Brewer op Twitter dat ze absoluut niet gekwetst was door die hand, vijftien jaar geleden. Sterker nog: “Dit het krankzinnigste, meest absurde en belachelijke ontslag van een kabinetsminister ooit.” Of Fallon zich in het verleden wellicht aan meerdere damesknieën heeft vergrepen, zoals aanjagers van de #MeToo-beweging op sociale media beweren, is niet bekend en in ieder geval nooit bewezen.

Tekst gaat verder onder de video

Academische vrijheid

Januari 2018. Hoogleraar economie Harrie Verbon schrijft in het blad van de Tilburgse universiteit een van-dik-hout-zaagt-men-planken-column. Hij betoogt dat de #MeToo-discussie veel te ver is doorgeschoten. Wat hem betreft mag de andere kant van de medaille ook wel eens belicht worden: Iedereen ziet toch van verre dat iemand als Weinstein aantrekkingskracht op meisjes en vrouwen heeft, vanwege zijn bekendheid en succes? Geen wonder dat ze met deze gatekeeper aanpappen om hogerop te komen. Dus wie maakt dan gebruik van wie? En waarom hebben al die klagende vrouwen het gedrag van Weinstein niet twintig, dertig jaar geleden aan de kaak gesteld? Ze doen het pas nadat hij van de apenrots naar beneden is gekukeld en al zijn macht (lees: aantrekkingskracht) kwijt is. Dat is toch ook niet helemaal in de haak?

Nog diezelfde dag eisen 41 academici, allen docent aan de universiteit, in een open brief dat het universiteitsblad publiekelijk excuses maakt. Deze column had nooit geplaatst mogen worden! De hoofdredacteur van het blad (nota bene een vrouw!) schrijft in een commentaar dat columnisten nu eenmaal een grote vrijheid genieten, en dat de redactie daar niet snel aan zal tornen zolang de column de grenzen van de wet niet overschrijdt.

Maar daar denkt de top van de universiteit toch anders over. De hoofdredacteur kan haar biezen pakken, want “de inhoud van de column past niet bij de manier waarop wij met elkaar omgaan in en buiten onze academische gemeenschap.” Waarop Verbon zich terugtrekt als columnist. Hij vindt de Tilburgse universiteit verdacht veel lijken op een “bananenrepubliek waar men door censuur en het ontslag van mensen die het openbare debat willen stimuleren, de orde probeert te handhaven.”

Karma is a bitch (1)

De Italiaanse actrice Asia Argento is één van de grote aanjagers én woordvoerder van de #MeToo-beweging. Als allereerste vrouw beschuldigde zij in oktober 2017 filmproducent Harvey Weinstein van verkrachting. Enkele maanden later, op de slotavond van het filmfestival van Cannes, mag Argento de prijs voor de beste actrice uitreiken. Maar in plaats daarvan vertelt ze hoe in de filmwereld actrices seksueel worden misbruikt. En dan, wijzend naar het publiek: “In deze zaal zitten meer mannen die dergelijke zaken op hun geweten hebben. Zij komen hier niet mee weg!” De knuppel is in het hoenderhok gegooid. Sindsdien is Argento als kruisvaarder tegen vrouwenmisbruik bekender dan ze ooit was als actrice.

Totdat uitkomt dat ook zij niet vrijuit gaat. Vier jaar eerder, in 2013, had Argento op een hotelkamer in Californië seks met de minderjarige tieneracteur Jimmy Bennett. Zij was toen 37 en hij 17. En in Californië is seks met personen onder de 18 jaar verboden. Argento zou de tieneracteur dronken hebben gevoerd en hem daarna “seksueel hebben aangevallen.” Eerst ging ze – hoe zeggen we dat netjes? – voor het jochie op de knieën. Daarna was er gemeenschap.

Aanvankelijk ontkent Argento in alle toonaarden. Maar dan komt uit dat zij de jongen 380.000 dollar zwijggeld heeft betaald. In het contract dat bij het geldbedrag hoort, staat zelfs dat hij haar niet mag aanklagen. Maar nergens staat dat hij niet over het incident mag praten. Dus dat doet Jimmy, want hij vindt haar maar schijnheilig.

Nog steeds ontkent Argento. Dat geld had ze hem alleen maar gegeven omdat hij in de financiële problemen zat. Pas wanneer een foto opduikt, waarop zij en de tienerster naakt op bed liggen, geeft ze toe dat ze seks heeft gehad met de minderjarige jongen. Maar daar kon ze niets aan doen! Het was zijn schuld, want “hij besprong me en ik bevroor.”

Niemand die Argento nog gelooft. Hoe de vork nu echt in de steel steekt, zal wel altijd onduidelijk blijven. Immers, haar eigen ‘misstap’ betekent niet dat zij géén slachtoffer van Weinstein was. Of zoals een Italiaanse krant het fijntjes verwoordde: “Argento eindigde onder de guillotine, omdat zij maar wat graag anderen onder diezelfde guillotine wilde zien.”

Tekst gaat verder onder de video

Karma is a bitch (2)

De wereldberoemde Zweedse mezzosopraan Anne Sofie von Otter is hartstikke enthousiast over MeToo. Het is goed dat die beerput eindelijk eens wordt geopend! Totdat haar eigen man, Benny Fredriksson, eind 2017 beschuldigd wordt van “grensoverschrijdend gedrag.” Fredriksson is regisseur én directeur van het Stockholmse stadstheater Kulturhuset. Gedurende de zestien jaar dat hij daar de leiding had, zou hij zich hebben gedragen als een dictator. Eentje die doelbewust een cultuur kweekte waarin grensoverschrijdend gedrag heel gewoon is.

De Zweedse pers schrijft uitgebreid over deze waardeloze regisseur en directeur die volgens maar liefst 40 anonieme bronnen de meest verschrikkelijke vergrijpen op zijn kerfstok heeft. Zo zou hij een actrice tot abortus hebben gedwongen, omdat hij haar anders een belangrijke rol niet zou geven, en “een beetje Hitler zijn.”

Ook zou hij een vrouw gedwongen hebben om naakt te repeteren. Dag na dag storten kranten en sociale media een berg oncontroleerbare en anonieme roddels over Fredriksson uit. De ongelukkige ontkent keer op keer, maar kan na enkele weken alle beschuldigingen niet meer aan. Hij neemt ontslag, compleet radeloos.

Drie maanden later pleegt Fredriksson – diep weggezakt in een depressie – zelfmoord. Pas dan volgt (eindelijk) een onafhankelijk onderzoek. Resultaat: Fredriksson wordt op alle punten vrijgepleit. Alle roddels en ook het abortusverhaal worden compleet van tafel geveegd.

Sindsdien spreekt zijn weduwe steevast over MeToo als over een moderne heksenjacht. Eentje die haar man de dood in dreef: “We leven niet meer in de Middeleeuwen. We nagelen iemand toch niet zomaar aan de schandpaal?” En over de laatste maanden van het leven van haar man: “Niemand wilde hem verdedigen, bang om zelf meegesleurd te worden in de modder van de media.”

Dat is ook wat een journalist schrijft, die verslag deed van alle beschuldigingen aan het adres van Fredriksson: “Wat aan me knaagt, is waar al diegenen waren, die hem nu prijzen? Er was niemand die op durfde te komen voor Benny Fredriksson.” Later gaven media toe dat hun berichtgeving “misleidend” is geweest.

The Shitty Media Men List

Sinds oktober 2017 circuleert op Google een spreadsheet (de ‘Shitty Media Men’) met daarop de namen van zo’n zeventig mannen uit de Amerikaanse mediawereld, over wie geruchten van wangedrag de rondte doen. Schrijfster Moira Donegan is de samenstelster van de lijst. Rijst de vraag: kan dat zomaar, mannen aan de schandpaal nagelen via niet te controleren beschuldigingen, die soms betrekking hebben op meer dan twintig jaar oude incidenten? Moira vindt dus van wel. Vrouwen die anoniem een beschuldiging uiten, moeten op hun woord worden geloofd. Het is aan de man om zijn onschuld te bewijzen.

Voor actrice Catherine Deneuve en 99 andere bekende Françaises is de lijst de druppel die de emmer doet overlopen. In de Franse krant Le Monde publiceren zij een manifest waarin ze de vloer aanvegen met deze door sociale media aangedreven klopjacht op alles wat man is. “Verkrachting is een misdaad, maar vrijpostigheid is dat niet. Seksuele vrijheid is ook de vrijheid om aanhoudend of op een onhandige manier te flirten.”

Waarna – hoe kan het ook anders – ook Deneuve een lading stront over zich heen krijgt. Maar zij houdt voet bij stuk en neemt geen afstand van haar manifest: “Ik houd er niet van dat in deze tijd een simpele beschuldiging op sociale media voor straffen, ontslagen en soms lynchen door de media zorgt. Ik spreek niets goed, maar ik beslis niet over de schuld van deze mannen, want daar ben ik niet toe in staat. Slechts weinigen zijn dat wel. Ik houd niet van dat kuddegedrag.”

Tekst gaat verder onder de video

Rukverslaving

Je mag er natuurlijk niet om lachen, maar stiekem doen we dat toch. In november 2017 moet ook de wereldberoemde stand-up comedian Louis C.K. eraan geloven. Vijftien jaar eerder zou hij vijf vrouwelijke comedians voor een drankje hebben uitgenodigd op zijn hotelkamer. Maar de dames waren nog niet binnen of Louis vroeg hen al of hij misschien zijn penis mocht laten zien. De dames dachten aan een grap en gierden het uit. Maar daar had Louis zijn middelste been al in de hand. Om vervolgens verwoed aan het masturberen te slaan.

Tot zover het incident. De vijf lijden sindsdien onafgebroken onder deze ervaring. Zo zwaar zelfs, dat zij nu al vijftien jaar lang niet meer in staat zijn hun eigen ambities in de showbusiness na te jagen. Allemaal de schuld van Louis C.K.!

De reactie van Louis zelf? Hij ontkent niets: “Ik maakte mezelf wijs dat het oké was, omdat ik nooit mijn lul liet zien zonder het eerst te vragen.” Veel van Louis’ grappen gaan over zijn rukverslaving. In een van zijn shows zegt hij: “Er is een formule waarmee je kunt bepalen of je een goed mens bent: hoe lang duurde het voordat je masturbeerde na de aanslagen op 11 september?” En na een korte, goed getimede stilte: “In mijn geval was het tussen het ineenstorten van de eerste en de tweede toren.”

Ook Louis’ collega Dave Chappelle ziet verzachtende omstandigheden, vertelt hij tijdens een optreden: “Louis kwam klaar op zijn eigen buik. Heb je weleens een man klaar zien komen op zijn eigen buik? Dat is het minst bedreigende beeld ooit!” Om vervolgens naadloos over te gaan op Michael Jackson: “Ik denk niet dat Michael het gedaan heeft. Maar zelfs áls hij het gedaan heeft… Hé, het is wel Michael Jackson, hè. Dat kind is gepijpt door de King of Pop!”

Luuk Koelman
Luuk Koelman

Columnist (o.a. voor Nieuwe Revu), ghostwriter en schrijfcoach. Hij werkt voor mensen die graag schrijven én voor mensen die liever niet schrijven.

Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief!