Het jaar van de ufo

Vroeger kwamen ufo’s in de zomer, want aliens wachtten altijd netjes tot de komkommertijd was aangebroken. Maar sinds het Pentagon drie ‘echte’ filmpjes vrijgaf met daarop ongeïdentificeerde objecten én een nieuw instituut voor ufo-onderzoek aankondigde, worden ufo’s serieus genomen. Genoeg reden voor Forbes Magazine om 2021 uit te roepen tot het ‘jaar van de ufo’. Ik zet de 11 meest tot de verbeelding sprekende theorieën over ufo’s en buitenaards leven op een rijtje.

Theorie 1: Áls aliens al bestaan, dan merken we daar niets van

Stel dat er een vorm van buitenaards leven bestaat die zo intelligent is, dat deze kan reizen met snelheden die oneindig groter zijn dan die van het licht. Dan hoeven die ultiem intelligente aliens hier echt niet decennialang rond te hangen teneinde de mensheid te kunnen doorgronden. Dat doen ze in een nanoseconde, zonder dat we daarvan ook maar iets merken.

Tenminste, zo denkt Helen Sharman erover, de eerste Britse astronaut. Zij stelt dat het zeker is dat aliens bestaan. Maar… het is allerminst zeker dat zij, net als de mens, zijn gemaakt van koolstof en stikstof: “Het is mogelijk dat ze hier nu zijn, maar we ze gewoon niet kunnen zien. Er zijn zoveel miljarden sterren in het universum dat er allerlei verschillende levensvormen moeten zijn die we nog niet kennen.”

Theorie 2: Aliens móéten wel bestaan, want zó uniek is onze aarde niet

Al in 1950 stelde natuurkundige Enrico Fermi dat het heelal moet krioelen van het buitenaards leven. “Where is everybody?” riep hij uit. Goede vraag, want het heelal is er groot genoeg voor.

Dus zó uniek zijn we niet. Of beter gezegd: kúnnen we niet zijn. Dankzij de Hubble-ruimte-telescoop weten we hoeveel sterren er in totaal in ons heelal zijn: een miljoen miljard miljard. Dat is een 1 met 24 nullen. En er zijn minstens zoveel planeten als sterren in het heelal. Bovendien weten we dat zo’n 1,5 procent van alle planeten voor de mens bewoonbaar is. En 1,5 procent van een 1 met 24 nullen is nog altijd een 1 met 22 nullen. Dat maakt de kans statistisch gezien bijzonder klein dat niet ergens, op een van die potentieel bewoonbare 10.000.000.000.000.000.000.000 planeten kleine groene mannetjes rondlopen.

Geen wonder dus dat ook wijlen Stephen Hawking overtuigd was van het bestaan van buitenaards leven. Bovendien weten natuurkundigen sinds het begin van de jaren negentig dat sneller dan het licht reizen in theorie mogelijk is. En dat is volgens Hawking geen geruststellende gedachte: “Als aliens ons bezoeken, zal hetzelfde gebeuren als toen Columbus bij Amerika arriveerde. En we weten allemaal hoe dat afliep voor de indianen.”

Theorie 3: Aliens bestaan, maar zijn niet in ons geïnteresseerd

‘Ze’ hebben ons allang gezien, maar zijn totaal niet geïnteresseerd in onze primitieve, inferieure beschaving. Eentje die wellicht miljoenen jaren achterloopt op die van hen. Zo denkt Michio Kaku, hoogleraar theoretische natuurkunde aan de universiteit van New York, er in ieder geval over. Volgens hem zien aliens de mensheid zoals een mens een mier ziet, totaal oninteressant qua intelligentie: “Als je op een landweggetje loopt en je komt een mier tegen, dan ga je toch ook niet vragen: ‘Breng me naar je leider?’”

Alleen al daarom is contact met aliens niet echt is aan te raden, meent Kaku. Niemand die kan voorspellen hoe zij de mierenhoop zullen bejegenen die de aarde voor hen is. Misschien ruimen ze hem op. Kaku: “Waarschijnlijk zijn ze vriendelijk. Maar ik zou er maar niet op gokken.”

Theorie 4: Aliens bestaan, de autoriteiten weten dat, maar mensen zijn er nog niet klaar voor

Voormalig president Trump is op de hoogte van het bestaan van buitenaardse wezens. Dat claimt in ieder geval de 87-jarige Haim Eshed, voormalige veiligheidschef van het Israëlische ruimteprogramma. Trump zou zelfs op het punt hebben gestaan hun bestaan te onthullen. Contact met aliens is er al sinds dertig jaar, volgens Eshed: “Er is een overeenkomst tussen de Amerikaanse regering en aliens. Ze hebben een contract met ons om hier experimenten te doen. Ze plegen onderzoek en proberen de hele structuur van het universum te begrijpen.” Aliens zouden zelfs een ondergrondse basis op Mars hebben. Of de hoogbejaarde Eshed nog het onderscheid kent tussen feit en fictie, is niet bekend.

Theorie 5: Aliens bestaan en willen onze grondstoffen!

Tenminste, dat is waarom ze in Hollywoodfilms altijd naar de aarde komen. Om te plunderen. Immers, het kan niet anders of aliens gebruiken massale hoeveelheden energie. Hoogleraar theoretische sterrenkunde Vincent Icke wijst deze theorie naar het land der fabelen. Het leven op aarde is namelijk gebaseerd op zes elementen: koolstof, fosfor, zwavel, waterstof, stikstof en zuurstof. Volgens Icke de gewoonste elementen die overal in het universum te vinden zijn. Geen enkele reden dus om daarvoor duizenden lichtjaren te reizen. Bovendien, aldus Icke in een gesprek met het Parool: “Een beschaving die door de Melkweg kan reizen, kan makkelijker zelf een planeet maken, dan ons leegroven.”

Maar aan de andere kant: “Als wij zo gewoon zijn wat materiaal betreft, waarom zou het dan niet zo zijn dat er ook elders leven is?”

Theorie 6: Aliens bestaan, want te veel mensen hebben vreemde dingen gezien of ervaren

Soms zien zoveel mensen dezelfde ufo, dat je er niet omheen kunt. Zoals de Phoenix Lights uit 1997. Toen zagen meer dan zevenhonderd personen uit alle lagen van de bevolking – van boeren tot militairen – reusachtige geluidloze objecten over de stad Phoenix (Arizona) vliegen. Het waren ook heel verschillende mensen die vertelden iets te hebben gezien.

Wereldwijd zijn de afgelopen tientallen jaren vele duizenden ufo-meldingen gedaan. Zo registreerde de Amerikaanse luchtmacht alleen al tussen 1952 en 1969 meer dan 12.000 waarnemingen van ufo’s. Het lijkt bijna uitgesloten dat die allemaal fake zijn.

Theorie 7: Aliens bestaan, want dat blijkt uit het Amerikaanse overheidsbeleid

Het was Donald Trump die in 2018 de United States Space Force liet oprichten, een onderdeel van de Amerikaanse strijdkrachten dat verantwoordelijk is voor oorlogsvoering in de ruimte: waarschijnlijk niet alleen met de Russen en Chinezen, maar mogelijk ook met aliens.

De interesse van de Amerikaanse overheid in ufo’s is overigens niet nieuw. In 2017 meldde de New York Times al dat het Amerikaanse ministerie van defensie tussen 2007 en 2012 jaarlijks 22 miljoen euro heeft uitgetrokken voor onderzoek naar ufo’s. Of beter gezegd: naar onverklaarbare fenomenen in het luchtruim, waarbij ogenschijnlijk gebruik wordt gemaakt van nieuwe, geavanceerde vormen van aandrijving. Naar verluidt leverde het vijf jaar durende onderzoek een eindrapport van 490 pagina’s op, dat echter nooit openbaar is gemaakt.

Is 22 miljoen veel? Niet als je weet dat het jaarlijkse Amerikaanse defensiebudget 600 miljard dollar bedraagt. Maar het is waar; nooit eerder gaf de Amerikaanse overheid toe geld te hebben gestoken in ufo-onderzoek. Sterker nog, in november 2021 was daar plots ook de oprichting van een nieuw instituut voor ufo-onderzoek.

Theorie 8: Aliens bestaan niet, het is gewoon een westers cultureel dingetje

Waarom vindt het overgrote deel van alle sightings in de Verenigde Staten plaats? Zijn aliens om de een of andere reden reuze geïnteresseerd in de Amerikaanse cultuur of is hier sprake van een cultureel dingetje? Temeer, omdat opvallend veel meer mannen dan vrouwen ufo’s waarnemen.

En waarom zijn het voornamelijk Amerikanen die beweren ontvoerd te zijn geweest door buitenaardse wezens? Rijst de vraag waarom aliens geen contact zoeken met aardse leiders, maar wel af en toe een labiel iemand ontvoeren. Meestal ongelukkigen met een psychiatrische achtergrond, die ook nog eens in de ufo helemaal binnenstebuiten zijn gekeerd. Intussen hopen de autoriteiten in het stadje Roswell (New Mexico) dat alle hernieuwde aandacht voor ufo’s het toerisme een flinke boost zal geven. Voor wie het niet weet: Nabij Roswell zou in 1947 een vliegende schotel zijn neergestort, het ‘belangrijkste ufo-incident ooit’. Zelfs de lichamen van buitenaardse wezens zouden er zijn geborgen. Het stadje – een begrip onder zelfbenoemde ufologen – kent dan ook tal van ‘alien souvenir shops’ en een heus ‘internationaal ufo museum’.

Daarnaast blijkt ook de wereldwijde pandemie een positief effect te hebben op het aantal sightings, zelfs in Nederland. Zo werden volgens cijfers van Ufo Meldpunt Nederland in het kalenderjaar 2020 maar liefst 2022 waarnemingen gedaan. Een jaar eerder waren dat er 1419.

Theorie 9: Aliens bestaan niet, het gaat om geheime militaire objecten

Het overgrote deel van alle ufo-waarnemingen vindt plaats aan de Amerikaanse oostkust. De meeste sightings zelfs nabij militaire bases, zoals het roemruchte ‘Area 51’, de zwaarbeveiligde militaire basis in de Amerikaanse staat Nevada. Dat voedt de theorie dat het vooral om geheime militaire objecten zou gaan.

Joseph Gradisher, woordvoerder van de Amerikaanse marine, gooit het in een interview met de Washington Post over een andere boeg. Hij denkt aan Chinese drones: “Dan hebben we het over ‘Unidentified Aerial Phenomenons’ die het luchtruim van diverse door het leger gecontroleerde oefengebieden schenden en zo de veiligheid van piloten in gevaar brachten.”

Theorie 10: Aliens bestaan niet, vandaar altijd die vage beelden

Het moet gezegd: allemaal leuk en aardig, die spannende beelden van een vlek in de lucht, maar hemeltjelief, waarom is niemand ook maar enigszins in staat om een scherp plaatje te schieten van zo’n ufo? Iedereen heeft vandaag de dag toch een mobiel op zak met daarop een meer dan prima camera? Of is het misschien omdat je dan wél kunt zien dat het gewoon een luchtballon is? En het feit dat ufo’s vaak door goed getrainde piloten (“experts”) worden waargenomen, zegt ook niet veel. Je kunt geen expert zijn in het onbekende.

Theorie 11: Aliens bestaan niet, want ‘onverklaarbaar’ is heel normaal

Een ufo is niets meer dan een ‘onbekend vliegend object’. Een waarneming waarvoor de wetenschap geen verklaring kan vinden. Is dat vreemd? Wetenschappers vinden van niet. Of zoals Sara Seager, de Canadees-Amerikaanse astrofysicus en planetair wetenschapper, verklaart: “Wat mensen soms niet snappen, is dat de wetenschap heel vaak fenomenen tegenkomt die onverklaard blijven.”

‘Onbekend’ betekent niet automatisch ‘buitenaards’. Waarmee dus allerminst bewezen is dat er sprake is van andere, intelligente levensvormen.

Tekst loopt verder onder de afbeelding

Het rapport: 143 onverklaarbare ufo-meldingen in de laatste 20 jaar

Op 25 juni verscheen het langverwachte Amerikaanse onderzoeksrapport van de zogeheten Unidentified Aerial Phenomena Task Force (UAPTF). Het in opdracht van het Amerikaanse congres opgestelde document behandelt maar liefst 144 gevallen uit de laatste twintig jaar waarin ufo’s gezien zijn, voornamelijk door luchtmachtpiloten. Daaronder ook de drie beroemde filmpjes die piloten van de Amerikaanse luchtmacht in 2004 en daarna nog eens in 2014 en 2015 hebben geschoten. De onderzoekers hebben geen bewijs gevonden dat de gespotte objecten “van buitenaardse oorsprong” zijn.

Voor welgeteld een van de 144 waarnemingen is wel een verklaring gevonden: “Rommel in de lucht.”

Het rapport concludeert verder dat de 143 andere geanalyseerde incidenten niet zijn veroorzaakt door het leger of door Amerikaanse technologie. Evenmin zijn ze toe te schrijven aan experimentele, hypersone Russische of Chinese technologie, omdat niets erop wijst dat deze landen over een grote technologische voorsprong beschikken. Ook natuurlijke atmosferische verschijnselen en nieuwe, nog geheime Amerikaanse toestellen kunnen uitgesloten worden.

Het blijven daarom “onverklaarbare luchtfenomenen” die volgens het onderzoeksrapport wel “duidelijk een veiligheidsprobleem voor vluchten vormen en mogelijk een uitdaging voor de Amerikaanse nationale veiligheid.” Maar wáárom alleen Amerika, dat wordt niet duidelijk.

Het fenomeen ‘ufo’

Alhoewel onze (verre) voorouders al vreemde verschijnselen optekenden, kennen we pas sinds 1946 het fenomeen ‘ufo’. Een Unidentified Flying Object. Een vliegend object dat niet verklaard kan worden dus.

De afgelopen decennia zijn er heel wat ufo-meldingen geweest. De meeste daarvan (zo’n 95%) bleken uiteindelijk ifo’s, oftewel Identified Flying Objects. Denk aan weerballonnen, parachutisten op nachtelijke oefening, heldere planeten, wolken, satellieten, een vuiltje op de lens, luchtspiegelingen of lichtweerkaatsingen van een nabijgelegen vuurtoren. Maar… wat zijn die overige 5% dan? Niemand die het weet. Wat we wél weten: ‘ongeïdentificeerd’ is niet automatisch een bewijs voor het bestaan van buitenaardse ruimteschepen.

Luuk Koelman
Luuk Koelman

Columnist (o.a. voor Nieuwe Revu), ghostwriter en schrijfcoach. Ik werk voor mensen die graag schrijven én voor mensen die liever niet schrijven.

Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief!