Sociale media en de grote getallen. Er wordt naar hartelust mee geschermd. Zo maakte Larry Page, een van de oprichters van Google, onlangs bekend dat Google Plus wereldwijd 90 miljoen geregistreerde gebruikers zou hebben. Negentig miljoen. Ja, op papier misschien, maar in werkelijkheid is het een leugen.
Met Google Plus is namelijk iets vreemds aan de hand. Uit cijfers van onderzoeksbureau ComScore blijkt dat geregistreerde gebruikers gemiddeld 3,3 minuten per maand op Google Plus doorbrengen. Ik herhaal het nog maar eens: 3,3 minuten per maand. Dat is wel heel erg weinig. Hoe kan dat?

Het antwoord komt van Kevin Kelly, de oprichter van Wired Magazine. Hij verbaasde zich over het feit dat hij door maar liefst 560.000 mensen wordt gevolgd op Google Plus. Temeer omdat veel van zijn volgers enkel comment spam posten. Kelly ging op onderzoek uit, en de uitkomst laat zich raden. De helft van zijn volgers zijn lege hulzen. Het zijn nep-accounts, ze zijn fake. Niet alleen spammers, maar ook gebruikers die zich ooit hebben geregistreerd, maar nooit iets hebben gepost, hun profiel niet hebben ingevuld en geen avatar hebben. Google Plus als spookstad. Slechts één op de vier followers bleek ‘echt’ te zijn.

Dat deed me direct denken aan de Amerikaanse presidentskandidaat Newt Gingrich. Hij ging er prat op meer dan 1,3 miljoen volgers te hebben op Twitter. Mensenzoekmachine PeekYou bekeek zijn volgers, en wat bleek? Maar liefst 92 procent (!) van zijn Twitter-aanhang bestaat uit spookvolgers. Daar sta je dan, als presidentskandidaat. Heeft Gingrich followers gekocht of wordt hij hier op slinkse wijze te grazen genomen door een politieke opponent die honderdduizenden fake Twitter-accounts heeft aangemaakt, en die allemaal Newt Gingrich heeft laten volgen, om hem zo in een kwaad daglicht te zetten? We zullen het nooit weten.

In ieder geval is Newt Gingrich niet de enige twitteraar met lege hulzen. Twee journalisten van het Amerikaanse blad Popular Mechanics besloten hun eigen twitter-volgers te onderzoeken. Slechts 25 procent bleek echt. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Uit cijfers van marketingbureau PeekAnalytics blijkt bijvoorbeeld dat gemiddeld 35 procent van alle Twitter-volgers daadwerkelijk mensen zijn. Een andere studie heeft het weer over 80 procent inactieve accounts. Enfin, de percentages mogen dan verschillen – de conclusie is duidelijk. Beter is het al die mooie cijfers waarmee sociale media platformen schermen, met een flinke korrel zout nemen.

Maar hoe zit het dan met Facebook, dat dit jaar naar de beurs gaat om haar 845 miljoen maandelijks actieve gebruikers en 483 miljoen dagelijks actieve gebruikers om te zetten in klinkende munt? Om die vraag te beantwoorden, dienen we eerst na te gaan wat Facebook bedoelt met ‘actieve gebruiker’. Welnu, om een actieve gebruiker te zijn, hoef je helemaal niet op Facebook.com te komen. Klik ergens op internet op een ‘like’-button, of laat ergens op internet een reactie achter met behulp van je Facebook-account; en ja hoor, dan ben je voor Facebook een actieve gebruiker!

Terwijl je – ik herhaal het nog maar eens – helemaal niet op Facebook komt, en dus ook de boodschappen van adverteerders niet ziet – die Facebook met deze kolossale cijfers wel tot adverteren probeert te verleiden. But who cares? De adverteerders vooralsnog niet. Tot op heden worden zij niet gehinderd door enige kennis van zaken. Maar hoe lang nog?

Oh, de ironie! Facebook gaat naar de beurs. Met een enorme lading lucht. En laat lucht nu net datgene zijn waaruit een zeepbel is opgebouwd…