We are so fucked. De Rabobank bereidt zich voor op een negatieve spaarrente. De bank past haar ICT-systemen aan zodat het mogelijk wordt consumenten rente te laten betalen over het geld dat zij op hun spaarrekening hebben staan.
Ik moest even gaan liggen toen ik dat las. Geen rente krijgen over je spaargeld, maar rente betalen. „Zodra ze dat invoeren is mijn spaargeld daar weg,” reageert een boze burger online. Vraag ik me toch af hoe. Andere banken zullen zeker volgen, dus overstappen heeft weinig zin. Nee, de Rabobank (nettowinst over 2014: 1,87 miljard) maakt als eerste van de drie grootbanken de geesten rijp.
Waarom ook niet? De consument betaalt al braaf voor zijn betaalrekening én voor het gebruik van de pinpas. En wordt hij onverhoopt het slachtoffer van skimmen, mag hij zelf voor de schade opdraaien, want banken hebben de bewijslast omgedraaid. Bij een consument die zó aan de leiband loopt, kan betalen om te mogen sparen er ook nog wel bij.
Nee, dan vroeger. Vroeger vond je in elk dorp een bankfiliaal. Je rekening en bankpas waren gratis. Geld nam je op aan de balie en overschrijvingen verstuurde je in portvrije enveloppen. Jij stortte spaargeld en in ruil voor een nette rente mocht de bank daar dan mee handelen. Dat was de deal. Ja, de bank was toen nog iemand. Een keurige heer.
En nu? Nu is de bank een website. Je krijgt een inlognaam en een wachtwoord, en dat is het dan, want de cashvrije maatschappij komt er in rap tempo aan. In Noorwegen willen banken dat contant geld vanaf 2020 tot het verleden behoort. Zweden net zo. Hier zal het ook snel gaan. Want ook al zijn cash euro’s een wettig betaalmiddel; een winkelier mag ze weigeren. Let maar eens op hoeveel winkels in Amsterdam nu al een bordje met ‚PIN only’ op de deur hebben.
De cashloze maatschappij. Overheid en banken willen het. Waarom? Omdat digitale betalingen altijd een spoor na laten. Zo kan de overheid belastingontduiking en witwassen bestrijden. Banken zijn pas echt spekkoper. In een cashvrije samenleving zitten zij op een databerg waar Facebook alleen maar van kan dromen. Elke betaling, elk product dat we kopen, onze complete levenswandel is dan bij hen bekend. Pakje sigaretten gekocht? Dat wordt lachen wanneer de bank die data straks doorverkoopt aan je ziektekostenverzekeraar.
Wie denkt dat dat nooit zal gebeuren, is grenzeloos naïef. Vorig jaar maakte ING bekend betalingsgegevens van klanten te willen analyseren. De uitkomsten worden dan doorverkocht aan adverteerders. Niet om aan te verdienen, ben je gek. Als service naar de mensen toe! Man man man. We are so fucked.
