Baudet, 1000 miljard euro en 0,00007 graden

Thierry Baudet vindt alle milieumaatregelen onbetaalbaar en nutteloos. Zo leidt het Nederlandse, miljarden verslindende klimaatbeleid volgens hem tot slechts 0,00007 graden Celsius minder opwarming. Kunnen we dat geld als samenleving niet beter aan iets anders uitgeven? Voor weekblad Panorama maakte Luuk Koelman een serie van negen interviews met zijn broer Vianney, professor aan de Technische Universiteit Eindhoven. Dit is aflevering 8.

Foto’s: Paul Tolenaar

Vianney Koelman (1961) is professor aan de Technische Universiteit Eindhoven en daarnaast verbonden aan het nationale instituut voor fundamenteel energieonderzoek DIFFER. Hij houdt zich bezig met duurzame energietechnologie. Daarvoor was hij Chief Scientist bij Shell en adviseerde als zodanig het hoogste management.

“Laat me je uit de droom helpen. Nederland stoot per hoofd van de bevolking meer C02 uit dan China”

Zeg broer, 1000 miljard voor 0,00007 graden Celsius minder opwarming, hoe zit dat? We zijn zo’n klein landje, waarom dan zoveel moeite doen en al dat geld daaraan besteden?
Het klopt dat we klein zijn, vergeleken met de rest van de wereld. Dat geldt ook voor onze CO2-uitstoot, oftewel onze bijdrage aan de wereldwijde opwarming. Slechts 0,45% van de wereldwijde CO2-uitstoot komt voor rekening van Nederland. Op basis hiervan kan iedereen met een eenvoudige berekening inschatten hoeveel opwarming Nederland kan voorkomen.

Ja?
Stel dat alle landen ter wereld, inclusief Nederland, over de komende decennia hun netto uitstoot tot nul terugbrengen, dan is de Nederlandse bijdrage aan het vermijden van klimaatverandering dus die 0,45%.
Het is niet onredelijk om te stellen dat we door deze gezamenlijke actie ruim 2 graden temperatuurverhoging gaan vermijden. Dan zou Nederland dus (uitgaande van die 0,45%) zo’n 0,01 graden voor haar rekening genomen hebben. Ruim 100 keer meer dan wat Baudet beweert.

Maar Baudet heeft wel een punt: ook 0,01 graad is bijna niets!
Baudet laat voor het gemak even weg dat die 0,45% van de wereldwijde uitstoot waarvoor Nederland verantwoordelijk is, veroorzaakt wordt door slechts 0,22% van de wereldbevolking. Dus ja, we zijn een miniem landje, ook qua bevolkingsaantallen. Maar we zijn wel een landje met een zeer forse uitstoot per inwoner. Als we onszelf vergelijken met de landen om ons heen, is Nederland op dit punt echt het smerigste jongetje van de klas.

Nou ja, we zijn in ieder geval niet viezer dan bijvoorbeeld China.
Het is altijd weer grappig hoe iedereen direct ‘China!’ roept. Laat me je uit de droom helpen. Nederland stoot per hoofd van de bevolking meer CO2 uit dan China.

Oké, maar in absolute zin zijn en blijven we als Nederland heel klein. Dus onze inspanningen om de wereldwijde CO2-uitstoot terug te dringen, zetten volgens Baudet nauwelijks zoden aan de dijk.
Als Baudet die redenering valide vindt, dan moet hij consequent zijn. Dan moet hij ook tegen zijn kiezers zeggen: “Blijf maar thuis bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen. Want jouw stem is slechts 0,000014 Kamerzetel waard. Zonde van je tijd en moeite.” Dat zou toch raar zijn?
En zo kan ik wel doorgaan. Met Baudets argument kun je ook het leger afschaffen: “Wij zijn als Nederland maar zo’n klein onderdeel van het westerse defensieapparaat, dat kan best gemist worden. Dus waarom dan al die miljarden in een leger steken?” Of laten jij en ik ook maar stoppen met belasting betalen. Onze bijdrage is zo klein!
Maar zo werkt het natuurlijk niet. Het is een drogreden. En dat weet Baudet ook. Het enige wat hij met zoveel woorden zegt, is: “We zijn klein.” Ja, dat klopt. We zijn ook klein. Maar niemand die zegt dat de rest van de wereld níét hoeft te investeren in het terugdringen van de CO2-uitstoot. In China krijgen ze ook te maken met hoge kosten.

Baudet heeft het over een kostenplaatje van 1000 miljard euro, alleen al voor Nederland.
Ja, dat getal herhaalt hij bij elk klimaatdebat. Waarbij hij steeds andere berekeningen gebruikt om die 1000 miljard te onderbouwen. Ik denk dat hij gewoon een groot rond getal heeft gekozen en daar vervolgens naartoe is gaan rekenen. In ieder geval gaan de officiële ramingen uit van kosten die tot 2050 oplopen naar zo’n 20 á 25 miljard euro per jaar. Dit zijn echter getallen die grote onzekerheden met zich meedragen. Hoe dan ook, het zal gaan om veel geld.

Héél veel geld!
Zeker. Maar het wordt uitgesmeerd over een periode van zo’n 30 jaar. Dan is dat best wel te behappen. En, niet onbelangrijk, je zou het totale bedrag ook moeten afzetten tegen de kosten die we als Nederland op termijn zullen hebben indien we helemaal niets doen aan het vermijden van verdere klimaatverandering. Die kosten zullen astronomisch zijn.
En als wij inderdaad kiezen voor ‘niets doen’, dan schuiven we willens en wetens gigantische kosten door naar toekomstige generaties. Naar onze nazaten die door ons gedwongen worden niet de lusten, maar wel de lasten van een overvloed aan fossiele energie te gaan dragen.

Maar straks moet ik van de overheid een warmtepomp installeren. Kosten: zo’n 20k euro. Dat is voor mij een klein jaarsalaris! En wat is de CO2-winst?
Van die warmtepomp moet je inderdaad niet te hooggespannen verwachtingen hebben, al was het maar omdat de elektriciteit die dat ding gebruikt, voorlopig opgewekt wordt uit onder andere kolen. Maar daar hadden we het in de eerste aflevering van deze serie al over. Dus ja, daar heb je een punt. Wellicht zet het wereldwijd meer zoden aan de dijk wanneer we van dat geld bijvoorbeeld zonnepanelen in India plaatsen. Maar ik denk niet dat Baudet dát wil.

Heeft Baudet dan helemaal geen gelijk?
Kijk, als geen enkel land maatregelen tegen de CO2-uitstoot zou nemen, dan heeft het ook geen zin dat Nederland dat doet. Maar als andere landen het wél doen en Nederland niet, terwijl wij juist een land zijn dat kwetsbaar is voor stijging van de zeespiegel, dan is dat erg raar. Wij, als toekomstige klimaatvluchtelingen, doen niets, terwijl bijvoorbeeld een land als Oostenrijk dat honderden meters boven zeeniveau ligt, wél bijdraagt. Verwacht dan niet al te veel solidariteit van de rest van de wereld als op termijn de Deltawerken door zeespiegelstijging niet langer effectief zijn in onze strijd tegen het water. Ik herhaal het nog maar eens: onze nazaten zijn straks de klimaatvluchtelingen.
Laat ik een vergelijking maken. Stel, je wilt met een groot aantal landen een enorme dijk bouwen. Als geen enkel land zin in heeft om zijn deel van die dijk te bouwen, dan heeft dat stukje wat Nederland voor zijn rekening neemt geen enkel nut. Maar als iedereen wel wilt bouwen en Nederland als een van de weinigen niet, terwijl wij ook nog eens het verst onder de zeespiegel liggen, tsja… dat is raar. Het gaat juist om solidariteit. Zonder solidariteit lukt niets, dan houdt alles op.

Dus Baudet is voor jou een politieke dwarsligger?
Nee, hij is niet het probleem. Het echte probleem is het Nederlandse poldermodel. Alle denkbare partijen mogen meepraten over het CO2-beleid voor de komende tientallen jaren. En elk van die partijen heeft vooral een sterke opinie over wat we níét moeten doen. “Geen kernenergie!” roept de een. “Geen biomassa bijstoken!” roept de ander. “Van het gas af” roept een derde. “Geen CO2-opslag in de grond!” roept weer een ander. Allemaal hebben ze hun eigen motieven en agenda. Maar met wat overblijft na al die no-go’s, is niets meer dan een schamel aanbod van symbolische maatregeltjes.

Dus de politiek is niet goed bezig volgens jou?
”Niet goed bezig”? Dat is een fors understatement. Ik zie geen tekenen van coherent lange-termijn beleid. Iedereen kijkt naar 2030, want dan moet de CO2-uitstoot gehalveerd zijn. Maar geen enkele politicus lijkt geïnteresseerd in de periode van 2030 tot 2050, waarin nóg eens drie keer gehalveerd moet worden. Elke halvering wordt lastiger, dus daar moeten we nú al over nadenken.

Gebeurt dat dan niet?
Ik hoorde Klaas Dijkhoff van de VVD laatst zeggen dat kernenergie geen oplossing is omdat een kerncentrale nooit voor 2030 gereed zal zijn, vanwege vergunningen, procedures, noem maar op. Maar hoe zit het dan met die halveringen ná 2030? De politiek heeft geen enkel beeld van hoe al die volgende halveringen doorgevoerd moeten worden.
En polderen brengt zoals gezegd echt niet de oplossing. Kijk maar naar de corona-crisis. De overheid volgde de afgelopen maanden de publieke opinie, die per week omsloeg. Scholen open, scholen dicht. Met als gevolg een zwabberbeleid. Welnu, dat zwabberbeleid laten we nu ook los op de energietransitie.

Dat is een harde conclusie!
Het is wat het is. De optelsom van al die polderdiscussies levert geen enkele langetermijnvisie op voor de energietransitie. Eerlijk gezegd heb ik geen idee wat de overheid denkt. Óf men begrijpt het gewoon niet, óf de politieke wil ontbreekt totaal. Of allebei. En zo is Nederland niet alleen het vieste jongetje van de klas, maar doen we met zijn allen ook nog eens ons uiterste best om het domste jongetje van de klas te zijn.

De overige 8 afleveringen uit deze serie vind je hier.

Luuk Koelman
Luuk Koelman

Columnist (o.a. voor Nieuwe Revu), ghostwriter en schrijfcoach. Hij werkt voor mensen die graag schrijven én voor mensen die liever niet schrijven.

Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief!