Eva Kor, overlevende van Auschwitz, heeft SS’er Oskar Gröning vergeven. Oskar was een 20-jarige bankbediende toen hij zich in 1943 meldde bij de SS, aangetrokken door alle propaganda en Duitse overwinningen. Maar Oskar wachtte weinig glorie.

Hij werd als boekhouder naar Auschwitz gestuurd, in de rang van korporaal. Pas bij aankomst besefte Oskar wat Auschwitz was. Gaskamers en verbrandingsovens draaiden op volle toeren. Op zijn tweede dag zag hij hoe een SS’er een huilende baby dood sloeg tegen een vrachtwagen.

Oskar wilde weg. Hij vroeg overplaatsing aan, maar die werd afgewezen. Wat nu? Hij besloot zich verder geheel afzijdig te houden. Een houding die hij later in brieven aan zijn kinderen zou omschrijven als “gemakzuchtig en laf.”

Oskar heeft niemand vermoord. Het was zijn taak de achtergelaten bezittingen van gevangenen af te voeren en hun geld te tellen en door te sluizen naar Berlijn. Ook het schrobben van het perron viel onder zijn werkzaamheden. Bloed en braaksel moesten weg vóór de volgende trein arriveerde.

Uiteindelijk willigde de kampleiding Oskars derde verzoek tot overplaatsing in. Eind 1944 werd hij naar het front in de Belgische Ardennen gestuurd. Daar raakte hij gewond en werd krijgsgevangen genomen.

En nu? Nu is het 2015. Ondersteund door zijn advocaten schuifelt Oskar als 93-jarige met zijn rollator de rechtszaal binnen. De aanklacht: hij heeft als boekhouder bijgedragen aan het soepele functioneren van vernietigingskamp Auschwitz. Oskar ontkent niets. Integendeel. Hij heeft zijn herinneringen al jaren geleden voor zijn kinderen op papier vastgelegd en zelfs geageerd tegen holocaust-ontkenners. In interviews (o.a. voor de BBC) getuigde Oskar van de gruwelen die hij met eigen ogen had gezien. Maar dat pleit hem niet vrij: “voor mij staat vast dat ik moreel medeplichtig ben.” Hij vraagt om vergiffenis.

Op de publieke tribune zit de 81-jarige Eva Kor. Samen met haar tweelingzus overleefde zij de genetische experimenten van Auschwitz’ kampdokter Mengele. Na de eerste procesdag stapt zij op Gröning af en stelt zich voor. Deze schrikt zo van haar uitgestoken hand dat hij haar arm grijpt en flauwvalt. Enkele dagen later benadert Eva Oskar opnieuw. Zij pakt zijn hand. Ze vergeeft hem. Oskar omhelst haar.

Die foto ging deze week de hele wereld over. Twee bejaarden, zeventig jaar na dato. En nu zijn heel veel mensen boos. Ik begrijp niet waarom. Eva besloot te vergeven. Niet zozeer omdat Oskar daarom vroeg – maar omdat zij het zélf wilde. Wat is daar in hemelsnaam mis mee? Vergeven is geen must, maar als je het kunt, lijkt me dat een ware bevrijding.